بازیکن سالاری نشانه عقب ماندگی فوتبال است

کیهان ورزشی-

*** پهلوان زنده را عشق است ؟!

در باره اخلاق حرفه ای در ورزش و به طور مشخص رشته جذاب و پر هیاهوی فوتبال بارها به سهم خود نوشته ایم و با توجه به اتفاقات و واقعیاتی که محرمانه نیست و از طرق مختلف و عمدتا رسانه ها به دست و گوش علاقمندان به ورزش در سراسر جهان می رسد توجه مخاطبان گرامی وفهیم را به این نکته مهم و حساس جلب کرده ایم که بر خلاف آنچه بعضی جریانات پرت و یا مغرض سالهاست در ورزش سعی می کنند به ذهن وباور مخاطب به ویژه مخاطبان جوان القا نمایند فوتبال حرفه ای هرگر به معنای هر هری مسلکی و بد اخلاقی وبی تربیتی و بی تعصبی و افسار گسیختگی نیست بلکه همانطور که در فرا ز دیگری از مطلب این شماره اشاره کرده ایم حرفه ای گری در ورزش فرهنگی است که بسیاری از ارزشهای پسندیده و وانسانی را در خود جای داده است و به میزانی که این ارزش ها رعایت شود ورزش حرفه ای و ورزشکار حرفه ای مصداق عینی یافته است. یکی از این ارزش ها « قدر شناسی» است. نحوه برخورد وشیوه رفتار با کسانی است که روزی روزگاری در ورزش یک کشور برای ورزش یک کشور به عناوین مختلف ورزشکار، مربی، مدیر و.... منشا خدماتی بوده اند.هر چقدر رفتار و برخورد با این افراد از سر قدر شناسی و احترام باشد نشانه حرفه ای بودن ورزش است و هر چقدر رفتار فراموشکارانه یا بدتر از این توهین امیز باشد مصداق عینی ان شعر وضرب المثل معروف که« پهلوان زنده را عشق است» باشد نشان از این واقعیت است که هنوز رفتار و فرهنگ حرفه ای بر کار وبار و فضای ورزش ان دیار حاکم نشده است. ما علی رغم انتقاداتی که به فرهنگ غربی و بعضی ارزشها و هنجارهای رایج ان سامان داریم اما نمی توانیم بعضی واقعیات مثبت و اشکار را نادیده بگیریم که از قدیم گفته اند « سید الاعمال الانصاف» اقا و سرور رفتارهای انسانی« انصاف>> است که حتی در باره دشمن هم توصیه شده رعایت شود.

*** حرفه ای گری مغایر هرهری مسلکی است

بر همین اساس ما بارها در این صفحه یا صفحات دیگر مجله در بار ه ارزش های پسندیده ای که در حرفه ای ترین لیگ ها و ورزش های جهان اتفاق افتاده است نوشته ایم و هریک را شاهد و مثالی برای ادعای خود که وروزش حرفه ای برخلاف بعضی القائات هر گز مترادف با هرهری مسلکی و حرمت شکنی و رفتارهای ابزار انگارانه نیست آورده ایم و از مسئولان ورزش و فوتبال کشور مان خواسته ایم انها نیز به سهم خود برای اشاعه ارزش های اخلاقی و جوانمردانه که مورد تایید ورزش حرفه ای و مدرن جهان است بکوشند و با نا هنجاریها و بد اخلاقی ها و حرمت شکنی ها و... مبارزه نمایند. یکی از اخرین صحنه ها واتفاقات این گونه که در یکی ازکشورهای حر فه ای فوتبال جهان رخ داد برپایی بازی دوستانه میان تیم های منچستر یونایتد و اورتون بود که قهرمان ومحور اصلی این رویداد کسی نبودجز « وین رونی».

****نه اخلاقی و نه حرفه ای

اهالی فو تبال و به ویژه علاقمندان به فو تبال خارجی می دانند که رونی از دنیای فوتبال خدا حافظی نکرده است و ظاهرا قرار هم نیست فعلا خدا حافظی کند بنابراین این بازی « قدر شناساسانه» در شرایطی انجام گرفته وبر پا شده است که رونی به عنوان یک بازیکن فعال وشاغل هنوز در فوتبال انگلیس مطرح است.این در حالی است که متا سفانه در فوتبال خود مان بسیار دیده ایم که قهرمانانی که روزگاری ستاره تیم خودشان بوده و در نزد تماشا گران محبوبیت فراوان داشته اند به هنگام وداع و خداحافظی خیلی غریبانه و خاموش از صحنه کنار رفته و حداقل مراسم و رفتار قدر شناسانه ای در باره انها صورت نگرفته است بماند که بعضی موارد هم با کمال تاسف پیش امده که ورزشکارانی که سالها به پیراهن تیم خود وفادار بوده اند در پایان کار و به وقت خداحافظی کارشان با تیم مربوطه به دعوا و درگیری فیزیکی ولفظی و افشاگری و این مسائ ل آزاردهنده و خجالت آور کشیده و این ها باز در حالی است که شاید هیچ مکتب و دینی به اندازه اسلام مردم و پیروان خود را به رعایت احترام و حق دیگران حتی غیر مسلمانان توصیه نکرده است. فکر می کنیم ما جرای عقیلی و باشگاهی که سال ها برایش توپ زده است بهترین نمونه و مثال برای این نوشته باشد .بنابراین باید گفت بعضی رفتارهای ما نه اخلاقی ومکتبی است ونه حرفه ای و ورزشی است و بهتر ین نام برایش همان هر هری مسلکی است! و امامنظور اصلی ما از پیش کشیدن این حرف ها و مطرح کردن این اتفاقات به رخ کشیدن رفتار مثبت و پسندیده دیگران و چماق ساختن از آن برای فرود آ وردن بر سر دوستان ومسئولان نیست بلکه غرض این است که دوستانه وبرادرانه این حرف تکراری را باز هم تکرار کنیم که هیچ فرد و جمعی با هرهری مسلکی و عدم پایبندی به اصول و ارزش های ثابت شده و توصیه شده پیشرفت گامی به جلو ننهاده است . اگر ما هم حرف از حرفه ای شدن می زنیم اگر سخن از المپیکی شدن می رانیم اگر در گفته های خود در باره رشد و پیشرفت ورزش صداقت دار یم و در این راه می خواهیم کاری انجام دهیم باید و با ید این اصول و ارزش ها را رعایت کنیم وبه فر موده کتاب مجید از « راهش» وارد شویم.

*** بازیکن سالاری معلول است

هنگام نگارش این مطلب، از نتیجه بازی تیم‌های استقلال تهران و پیکان بی‌اطلاع هستیم، چون هنوز بازی انجام نشده است، اما این را مثل همه می‌دانیم که تیم قدیمی و پرطرفدار تهرانی شروع بدی در فصل تازه آغاز شده فوتبال داشته است به همین علت برخی از دوستان و خوانندگان مجله خواسته‌اند که در این‌باره چیزی در این صفحه بنویسیم ما هم اطاعت امر کرده، در حد توان و مجال مختصر نکاتی را قلمی می‌کنیم.

می‌گویند و درست هم می‌گویند که یکی از اصلی‌ترین مشکلات تیم استقلال در بعد فنی و طی دو سه سال اخیر، «بازیکن سالاری» است، وجود بعضی بازیکنانی در این تیم است که خارج از چارچوب بازیکن عمل می‌کنند و با کمک ابزارهای بیرونی - به ویژه بعضی رسانه‌ها- سعی می‌کنند خواسته‌ها و نظرات خود را بر تیم، مدیریت و کادر فنی تحمیل نمایند و... الخ، اما به گمان ما اگر بخواهیم کمی عمیق‌تر و ریشه‌ای‌تر ماجرا را تحلیل کنیم متوجه می‌شویم که «بازیکن سالاری» هر چند علت بسیاری از نابسامانی‌ها و بداخلاقی‌ها و افسارگسیختگی‌هاست، اما خود یک «معلول» است. می‌پرسید معلول چه چیزی؟ بدون تعارف عرض می‌کنیم، معلول بی‌در و پیکری و فقدان مدیریت مقتدر و توانا. مدیریتی که قادر باشد از اختیارات مدیریتی خود استفاده کند و به مسائل ریز و درشت تیم اشراف و نظارت داشته باشد و به اصطلاح آنجا که لازم باشد و مصلحت تیم ایجاب می‌کند مو را از ماست بیرون بکشد. مدیریتی که از شناخت لازم نسبت به حوزه تحت نظرش برخوردار باشد و البته می‌دانیم که این شناخت لازم، به دست نمی‌آید، مگر آنکه ثبات در مدیریت حاکم باشد. آیا در تیم استقلال یا اصولاً بر بسیاری از تیم‌ها و باشگاه‌های ما آن اشراف و نظارت و این شناخت و ثبات و تداوم وجود دارد؟! خیلی جالب در عین حال مضحک و البته تأسف‌بار است که ما بدیهیات مدیریتی را هم رعایت و اعمال نمی‌کنیم، آن وقت توقع داریم ورزش و فوتبالمان پیشرفته باشد!

*** ستاره هایی که فقط «بازیکن» هستند

بگذارید باز هم راحت‌تر عرض کنیم، بازیکن سالاری، از نشانه‌های بی‌چون و چرای عقب‌ماندگی و بی‌سازمانی فوتبال است. در فوتبالی که از سازمان اصولی و کارآمد و سیستم مناسب و سالم برخوردار است، با وجود ستارگان حرفه‌ای و نام‌آوران بزرگ، ما هرگز پدیده‌ای به نام بازیکن‌سالاری را نمی‌بینیم. در آنجا بازیکن هر چقدر هم بزرگ و محبوب و تأثیرگذار، می‌خواهد رونالدو باشد یا مسی، رونی باشد یا نویر و... در سیستم و ساختار تیم فقط یک «بازیکن» است و هرگز اجازه ندارد و نمی‌تواند پایش را از گلیمش فراتر نهد و حرف بزرگتر از دهانش بزند و رفتار هنجارشکنانه داشته باشد. نه رونالدو، ستاره رئال می‌تواند برای سرمربی این تیم (زیدان) تعیین تکلیف کند و ارنج و آرایش تیم را به جای او معلوم کند! و نه مسی اجازه دارد برای سرمربی بارسلونا (انریکه) و... الخ. در آن سیستم و فضای حاکم، بازیکن هر چقدر بزرگ و نام‌آور، هر چقدر محبوب و کارساز، از «تیم»، از بایرن، از منچستر از رئال، از بارسلونا و... بزرگتر نیست.

*** فوتبال حرفه ای و پدیده مضحک بازیکن سالاری !

در آنجا حرمت و جایگاه بازیکن وقتی حفظ می‌شود، که او حد و اندازه خود را بشناسد، حرف و جایگاه تیم را حفظ نماید و.... بنابراین در چنین سیستمی که آن را «حرفه‌ای» می‌گویند و می‌گوئیم، هرگز پدیده مضحکی چون «بازیکن سالاری» و نظایر آن وجود ندارد و اگر هم داشته باشد، خیلی زود، بازیکنی را که هوای «سالاری» برش داشته، ادبش می‌کنند و سرجایش می‌نشانند و...! این است که همواره به سهم خود نوشته و گفته‌ایم که همان طور که با حلوا حلوا کردن، دهن شیرین نمی‌شود، با حرفه‌ای، حرفه‌ای گفتن، فوتبال حرفه‌ای نمی‌شود. فوتبال حرفه‌ای عمل و رفتار است، نوعی فرهنگ و مناسبات است و دارای نشانه‌ها و شاخصه‌هایی است. یکی از نشانه‌های آن حتماً و بدون شک این است که در آن پدیده مسخره‌ای به نام «بازیکن سالاری» دیده نمی‌شود!

*** توقع از تیم بی مدیر !

بحث راجع به تیم استقلال بود که حرف به اینجا کشیده شد. این حرف‌ها بیش از هر چیز گویای آن است که فوتبال ما تا حرفه‌ای شدن راهی طولانی در پیش دارد. کارهای زیادی باید انجام دهد، شرایط و لوازم ضروری باید فراهم آورد، اصول و ملاک‌های ثابت شده را باید بیشتر باور کند و عمل نماید. انصافاً این معنی ندارد که تیمی با سابقه حدود 70 سال در ورزش ما وجود داشته باشد، اما هنوز ساختار و سازمان آن به درستی مشخص و تعریف شده نباشد. یکی از بدیهی‌ترین و ابتدایی‌ترین نیازهای یک سیستم، یک تیم و مجموعه، «مدیر» است. استقلال «مدیر» ندارد! از چنین تیمی که مدیر آن معلوم نیست که کیست و در واقع از تیم بی‌مدیر، چه توقعی می‌توان داشت؟! حرف ما درباره این چند روزه و بعد از رفتن یا برکناری آقای افشارزاده نیست، آن وقت هم که ایشان بود، آقای افشارزاده مدیر نبود، «سرپرست» بود، واین وضع از حدود دو سال پیش در این تیم شروع شده است، کاری نداریم که قبل از آن و در دوره‌های مدیریتی گذشته این تیم نیز -مثل پرسپولیس- مدیریت به معنایی که در فوتبال حرفه‌ای تعریف شده است، وجود نداشته است و این گونه تیم‌ها با شیوه «من بمیرم، تو بمیری» نه به روش علمی «مدیریت» می‌شده است. در شرایط فعلی و کنونی که استقلال از این نوع مدیریت هم بی‌بهره و محروم است، دیگر معلوم است که بر سر این تیم چه می‌رود و خواهد رفت.

*** مدیریت حداقلی

انتظار حداقلی درباره تیم استقلال این است که از لحاظ مدیریتی تکلیف این تیم‌ها را مشخص نمایند، تا بعد از آن بتوان سراغ مسائل دیگر رفت، بالاتر عرض شد وقتی تیمی مدیر نداشته باشد، هرگونه انتظاری از آن غیرمنطقی و خیالبافانه خواهد بود. بدیهی است در این باره هم باید دقت و وسواس لازم صورت پذیرد و به سخن ناصحان نقاب زده و گمراه کننده بی‌توجه بود. حالا که آقای افتخاری به عنوان «سرپرست» و نه مدیر آمده، انتظار می‌رود که ایشان از فرصت به دست آمده نهایت استفاده را ببرد و وزارت ورزش هم حمایت‌های لازم را به عمل آورد تا بلکه این شیوه «مدیریت حداقلی» بتواند تا حدی استقلال را از وضعیت فعلی نجات دهد.تیم رقیب استقلال، یعنی پرسپولیس، بعد از آنکه از لحاظ مدیریتی کم و بیش ثبات یافت و وزارت ورزش از سرپرست تعیین شده، یعنی آقای طاهری، حمایت لازم را به عمل آورد- و می‌آورد- رفته رفته مراحل بحرانی را پشت سرگذاشت و حداقل از حاشیه‌ها دور شد و از حیث نتیجه‌گیری، تماشاگران را از خود راضی ساخت و در فصل گذشته تا چندمیلی‌متری قهرمانی هم پیش رفت. هر چند - همان طور که بارها نوشته‌ایم- هم پرسپولیس، و هم استقلال برای اینکه به باشگاه واقعی تبدیل شوند و از ساخت و سازمان مناسب و استاندارد برخوردار باشند، به خیلی کارهای زیربنایی و اقدامات اساسی احتیاج دارند که انجام آنها سال‌هاست به تعویق افتاده و گویا - حالا به هر دلیلی- قرار هم نیست، به این زودی عملی شوند.

*** سپر از دست مینداز!

حالا که درباره تیم استقلال و وضعیت فعلی آن و انتظاراتی که از مسئولان امر و متولی اصلی این باشگاه که وزارت ورزش باشد، سخن گفتیم، خوب است درباره تیم پرسپولیس هم که رفیق و رقیب قدیمی استقلال است، چند جمله‌ای بنویسیم. پرسپولیس در لیگ شانزدهم، شروع خوبی داشته و در پایان هفته سوم به صدر جدول هم رسیده است. بازی‌ها و نمایشی که این تیم در آغاز لیگ ارائه کرده، نظر خیلی از کارشناسان را درباره مدعی بودن پرسپولیس برای قهرمانی لیگ، به خود جلب کرده و هواداران پرشمار این تیم را امیدوار ساخته است.

فراتر از برد و باخت و نتایج و مسائل فنی صرفا با توجه به واقعیات باید گفت پرسپولیس در شرایط نسبتا خوبی به سر می‌برد و می‌شود گفت روندی که از سال گذشته با تغییرات مدیریتی، در این تیم شروع شده است مثبت بوده و اکنون نیز ادامه دارد. وضعیت فعلی پرسپولیس بیشتر از آن جهت رضایت‌بخش است که اصلا قابل مقایسه با وضعیت سه، چهار سال قبل از آن نیست و می‌شود گفت پرسپولیس از آن شرایط بحرانی نجات یافته است وگرنه هنوز در این تیم و برای رسیدن به نقطه مورد نظر کارهای زیادی باید صورت بگیرد و به قول شاعر: سپر از دست مینداز که جنگ است هنوز در وظیفه همه کسانی که به سربلندی فوتبال ایران و پیشرفت آن فکر می‌کنند و امیدوارند، این است که به این فوتبال و هر آنچه می‌تواند آن را به هدف ذکر شده برساند، کمک کنند و از هر کاری از دستشان ساخته است، دریغ نورزند و حداقل اگر هم کاری نمی‌کنند و قدمی پیش نمی‌گذارند، لااقل در جهت مخالف گام برندارند و نقش چوب لای چرخ را بازی نکنند. فوتبال وقتی درست می‌شود که همه ارکان و اجزای آن درست شود و هر عضو و عنصری کار و وظیفه خود را انجام دهد و هر چیزی سرجای خود قرار گیرد که این همان علامتی است که همه از آن حرف می‌زنیم و خود را دلبسته به آن نشان می‌دهیم:

عدل خواهی، آب ده اشجار را

ظلم چبود آب دادن خار را

کمک به سروسامان یافتن پرسپولیس، کمک به استحکام فوتبال ملی است، چنانکه کمک به استقلال، ملوان، سپاهان، تراکتور، صنعت نفت و... همین حالت و معنی را دارد.

در هر کدام از این تیم‌ها هم هر یک از اجزاء به وظیفه خود بپردازد و سرش به کار خودش مشغول باشد که:

چون این کار آن جوید آن کار این

پر آشوب گردد سراسر زمین

*** هر چیزی سرجای خودش!

در تیم پرسپولیس به نظر می‌رسد این اتفاق رخ داده یا در حال رخ دادن است، کار یک سیستم و مجموعه و تیم وقتی درست می‌چرخد، وقتی رو به راه و به سامان است که این حالت که ذکر شد بر تار و پود آن حاکم باشد.

در این تیم - و هر تیم دیگری - مدیر باید مدیر باشد، سرپرست، به وظایف خودش مشغول باشد، مربی در امور فنی و گزینش و آرایش و تعویض و تمرین و... باید همه‌کاره باشد، بازیکن هر چقدر اسمی و بزرگ و موثر باید فقط بازیکن باشد و پا را - چنانکه در مطلب قبلی گفتیم - از گلیم خود فراتر نگذارد و...

این حالت نه تنها باید در یک تیم و اینجا پرسپولیس حاکم باشد- که به نظر می‌رسد تقریبا در تیم تهرانی حاکم است - باید دیگران هم در این کار آن مجموعه و مدیریت را تشویق و حمایت کنند نه اینکه برای آن حاشیه‌سازی کنند و چوب لای چرخش بگذارند. برای مثال همان‌طور که گفته شد در امور فنی و آنچه در میدان مسابقه به نمایش در می‌آید در واقع محصول نهایی عملکرد یک مجموعه و تیم است، مربی، همه کاره است. اوست که تعیین می‌کند کی باشد چه کسی نباشد، کی بازی ‌کند و کدام روی نیمکت بنشیند و... و البته به هنگام نیاز او باید درباره عملکرد خود پاسخگو باشد. هیچ‌کس حق ندارد نظر و بازیکن و تاکتیک و روش خود را به وی تحمیل نماید و کسی نباید درباره مربی، قصاص قبل از جنایت نماید. باید به مربی فرصت کار داد و آرامش فکری و تمرکز ذهنی او را به هم نزد.‌ متاسفانه این اتفاق درباره پرسپولیس از جانب برخی افراد و رسانه‌ها رخ نداده و این تیم و مربی و مدیریت آن، درباره جذب یکی، دو بازیکن خارجی زیر سوال رفته و در بعضی موارد کار چنان بالا گرفته که صحبت از شکایت و دادگاه و اعاده حیثیت و... به میان آمده و....!

*** خطر شهرت‌طلبان و منفعت جویان

این در حالی است که بر همه مسائل فوق، فوتبال ما برای رشد و پیشرفت به آرامش و فضایی کم تنش و سالم برای کار کردن احتیاج دارد. فضا و شرایطی که سال‌هاست فوتبال ما از آن به دور بوده و دور ماندن آن هم دلایل متفاوت دارد و عوامل مختلفی در آن تاثیرگذار هستند که یکی از آنها بحث شهرت‌طلبی و منفعت‌جویی است. متاسفانه افراد و جریاناتی سال‌هاست که با استفاده از ابزار در اختیار و به برکت عدم اعمال نظارت از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط (چون وزارت ارشاد و صدا و سیما و...) فضای فوتبال را متشنج و آلوده کرده و منافع ملی ورزش را قربانی شهرت‌طلبی و منفعت‌جویی خود کرده و عملا در شاد کردن دل بدخواهان این مملکت و ملت، گام برمی‌دارند - که این بحثی است مفصل. آنچه در این مختصر خواستیم عرض کنیم این است که حالا که پرسپولیس به عنوان یکی از پرطرفدارترین تیم‌های کشور در حال سامان یافتن و رو به راه شدن است، همه باید به این تیم و مدیریت آن - تا زمانی که در مسیر سالم حرکت می‌کند - کمک کنند و... تا رفته رفته فوتبال شکل و سازمان بایسته را پیدا نماید.

سخن آخر اینکه اعضاء و اجزای تیم پرسپولیس از مدیر و هوادار باید در این باره هشیارتر از دیگران عمل کرده و در آنجا که لازم است با اقتدار و قاطعیت عمل نمایند. سال‌هاست می‌گوئیم در این بازار پر انگ و تهمت فوتبال ما، باید از ابزار «قانون» کمک گرفت تا هر کسی به هر دلیلی، به کسی انگ و تهمت نزند و از آن طرف هم اجازه و جرات نداشته باشد با احساسات مردم و از جیب این مردم، ‌منافع شخصی و دنیوی خود را تامین نماید.

* سیدمحمدسعید مدنی