قهرمانی پرسپولیس
در حالی که تا پایان لیگ شانزدهم، هنوز دو هفته و دو دور بازی باقی مانده است، اما تیم پرسپولیس با پیروزی خارج از خانه بر تیم ماشین‌سازی تبریز (2-0) قهرمانی خود را در این مسابقات مسجل و خیال خود و هوادارانش را از این نظر راحت کرده است؛ با این حال هنوز به غیر از ماشین‌سازی که تقریبا نجات و باقی‌ماندنش در لیگ محال به نظر می‌رسد و رده قعر جدول را به خود اختصاص داده، تکلیف سایر رده‌ها و وضعیت تیم‌ها روشن نیست و طی دو هفته باقی‌مانده همه‌چیز معلوم خواهد شد. همان‌طور که اشاره شد پرسپولیس قهرمانی خود را به فاصله سه هفته مانده به پایان لیگ، قطعی و حتمی کرد و این برخلاف وضعیتی بود که طی چند دوره اخیر لیگ بر آن حاکم بود، به این معنی که طی سال‌های گذشته، نام و چهره قهرمان در روز پایانی مشخص می‌شد. پیش از شروع فصل هم به نظر خیلی از کارشناسان، پرسپولیس یکی از مدعیان جدی قهرمانی بود، همان طور که درباره تیم تراکتورسازی هم، عین این نظر وجود داشت و پیش بینی غالب این بود که از بین این دو تیم، یکی قهرمان خواهد شد.
انگیزه تراکتورسازی
با شروع مسابقات خیلی زود معلوم شد که این پیش‌بینی دقیق و کارشناسانه بوده است. دو تیم تهرانی و تبریزی دقایقی شانه به شانه آغاز کرده و تا مدت‌ها و هفته‌ها ادامه دادند. این وضعیت تقریبا تا برگزاری دیدارهای نیمه‌نهایی جام حذفی ادامه داشت، جایی که پرسپولیس خیلی زود با آن وداع کرده بود، اما تراکتورسازی تا مرحله پیش از فینال آن جلو رفته بود. تیم پرطرفدار تبریزی در نیمه‌نهایی، ذوب‌آهن اصفهان را هم در بازی جذاب و پرگل، آن هم در خانه تیم اصفهانی، شکست داد و خود را به عنوان یک پای فینال معرفی کرد و اسباب شادی هواداران خود را فراهم آورد، اما به گمان ما - که قبلا هم آن را چند بار تکرار کرده‌ایم- فینالیست‌شدن تراکتورسازی، انگیزه قوی این تیم را برای قهرمانی در لیگ ضعیف و کمرنگ کرد و اگر کمی به عقب برگردیم و مروری به نتایج لیگ داشته باشیم خواهیم دید که از بعد از اینکه فینالیست شدن تراکتورسازان در جام حذفی قطعی شد، روند نزولی این تیم در لیگ شروع شد و هرچه گذشت فاصله این تیم با پرسپولیس، بیشتر و بیشتر شد، تا آنجا که حتی استقلال و در اواخر فصل رفت، به خود آمد و در دور برگشت چهره‌ای دیگر و قابل قبول به خود گرفت، رده دوم جدول را هم برای این تیم به خطر انداخت و بازی پریروز این دو تیم در تبریز شاید در روشن کردن مقام دوم جدول مثمر بوده باشد (این مطلب قبل از بازی مذکور، نوشته شده است)، اما پرسپولیس همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد تا آخر پیش رفت و روند مثبت و رو به جلوی خود را تا به آخر ادامه داد و گوی سبقت و رقابت را از همه حریفان ربود و با اقتدار و زودهنگام قهرمانی لیگ شانزدهم را به نام خود ثبت کرد.
موفقیت، «الا بختگی» به دست نمی‌آید
در تحلیل قهرمانی تیم پرسپولیس، بیش از هر چیز و مهمتر از هر عاملی، باید به عوامل درونی پرداخته شود. این یک اصل مسلم و قطعی تاریخی و اجتماعی است که پیروزی و شکست از درون یک فرد و یک مجموعه آغاز می‌شود. عوامل بیرونی می‌تواند تسهیل‌کننده مسیر پیروزی و یاعامل مکمل برای ناکامی‌ها باشد، بنابراین اگر قرار باشد درباره قهرمانی تیم پرسپولیس و علل آن بحث و بررسی صورت پذیرد، راه منطقی و روش علمی آن، این است که وضعیت درونی این تیم بررسی شود. در فرآیند چنین بررسی و تحلیلی، بدون شک درخواهیم یافت که چون این تیم بیش از سایر تیم‌ها و حریفان اصول پیروزی‌ساز را رعایت کرده و عوامل موفقیت و کامیابی را فراهم آورده است، امروز شهد شیرینی را در کام خود احساس می‌کند. پیروزی و موفقیت در هیچ جا، از جمله درورزش و در فوتبال و در لیگ، الابختکی و شانسی به دست نمی‌آید. ما معتقد هستیم که بر این دنیا نظم و اصول و حساب و کتاب (و به تعبیر قرآن سنت‌های الهی) حاکم است، کامیابی و ناکامی هم مبتنی بر اصول و شرایطی است که در همه‌جا و همه وقت صدق می‌کنند و تعیین‌کننده هستند. هر کس و هر مجموعه این اصول را باور کند، این شرایط را فراهم آورد، در عمل به آن معتقد باشد و به اجرا بگذارد موفق‌تر است.
استقلال دیر شروع کرد
فرق پرسپولیس و رقیب و رفیق قدیمی‌اش (استقلال) را دقیقا باید در همین نکته جست‌وجو کرد که پرسپولیس از همان آغاز فصل هشیار بود و با حواس جمع عمل می‌کرد. مربی این تیم بر کار و اتفاقات و هدف اصلی (قهرمانی) تمرکز داشت و نتیجه‌گیری را از همان آغاز شروع کرد. استقلال وقتی یک نیم فصل را در غفلت و حواس‌پرتی و حاشیه سپری کرد، تازه در آخرین بازی دور رفت (مقابل سپاهان) به شرح و وصفی که همه می‌دانیم و دیدیم، به خود آمد، اصول را بیشتر عمل کرد، حواسش را بیش از حاشیه و دوربین و این‌ور، آن‌ور و...، به زمین و وضعیت تیمش و رفتار بازیکنانش و قدرت و تاکتیک حریفانش و...، متمرکز شده و... این تیم هرچند در دوره برگشت بسیار خوب و در حد نام و سابقه استقلال ظاهر شد، حتی بر حریف دیرینه و مدعی درجه اول قهرمانی فائق آمد، اما... خیلی دیر به خود آمد، خیلی زود، به اصول و رعایت آن روی آورد و...
شروع از آغاز فصل
این مثال زنده و حی و حاضر را آوردیم تا سخن قبلی خود را مستند و ملموس‌تر کنیم، موفقیت در گروی رعایت اصول و فراهم آوردن شرایط لازم است. پرسپولیس چرا قهرمان شد؟ دلیل موفقیت این تیم چیست و چه بود؟ پاسخ به طور علمی و عقلایی و براساس واقعیات غیرقابل انکار این است که این تیم اصول را بیشتر و بهتر از دیگران رعایت کرد، اصولی مثل رعایت نظم و قرار گرفتن هر کس سر جای خودش و هرچیز در جای خودش و باج ندادن و مقابله با زیاده‌خواهی‌ها و فضولی‌ها و گردنکشی‌ها و دور دادن به جوانترهای لایق و... بالاخره به کار گرفتن تاکتیک‌های مناسب و آرایش‌های کارساز فنی و... مربی این تیم از همان آغاز فصل، هم در حرف و هم در عمل نشان داد که به شخصیت خود و اصول کاری و حرفه‌ای اهمیت می‌دهد و با کسی - هر کسی که می‌خواهد باشد- در این باره شوخی و تعارف ندارد. حمایت مدیریت از یک سو و همراهی تماشاگران از سوی دیگر با مربی تیم، باعث شد تا خیلی زود، همه پی به وظایف خود ببرند و در انجام آن تمام تلاش خود را به کار بگیرند و... در نتیجه این روند و طی‌شدن این پروسه موجب شد تا مربی به اهداف خود برسد و مدیریت نتیجه تلاش دو، سه ساله خود را ببیند و انتظارات تماشاگران را برآورده سازد. ما در اینجا قصد ورود به جزئیات و ریز شدن در مسائل را نداریم، اشاره‌ای می‌کنیم و می‌گذریم و ان‌شاءالله گروه فوتبال مجله، در جاها و صفحات دیگر مجله زحمت این کار را خواهند کشید و در حد توان و با استفاده از توان و قلم کارشناسان مجله و خارج از مجله تحلیلی همه‌جانبه در این زمینه ارائه خواهند کرد.
«استارت» قهرمانی از دو فصل پیش
بر همین منوال نیز اشاره می‌کنیم که یکی از مسائلی که در تحلیل قهرمانی تیم پرسپولیس باید حتما در نظر داشت و غافل نبود این نکته است که استارت قهرمانی و حرکت رو به جلوی تیم پرطرفدار کشورمان نه از آغاز این فصل که از دو، سه سال پیش شروع شده بود. اگر قرار باشد مبدایی برای این شروع تعیین کنیم، به نظر ما می‌شود آن را از مقطعی بدانیم که دراوج درگیری‌های داخلی پرسپولیس و بگیر و ببندهای مدیریتی و رفتن دایی و آمدن درخشان و... (در اواخر فصل 93-94)، مدیریت تیم پرسپولیس که طی یک فرآیند، کنار رفته و دوباره سکان هدایت پرسپولیس را برعهده گرفته بود، تصمیم به بکارگیری برانکو ایوانکوویچ به عنوان سرمربی گرفته بود و بعد از آن هم با تلاش برای سر و سامان دادن تیم، اصلاح مکانیزم جذب و دفع و رد کردن افراد مزاحم و آویزان و یا ناکارآمد از گوشه و کنار و متن و حاشیه تیم و جذب افراد عمدتا کاربلد و اصیل (مثل جعفر کاشانی و...) و بازیکنان جوان و باانگیزه و... روند و مسیری را در پیش گرفت که در همان فصل بعدی (94-95) مدعی قهرمانی شد و تا آخرین روز پا به پای قهرمان آن فصل (استقلال خوزستان) پیش رفت و در نهایت فقط به حکم تفاضل گل کمتر دستش از رسیدن به جام کوتاه شد و به مقام دوم رضایت داد. این روند موفق کماکان ادامه یافت تا اینکه امسال تیم پرسپولیس به اختلاف امتیاز بالا و زودهنگام مقام قهرمانی را برای خود حتمی کرد و به انتظار تقریباً طولانی هواداران این تیم پایان داد.
کار سخت‌تر باقی مانده است
قبل از اینکه این فراز از مطلب را به پایان ببریم این نکته هم ضروری است که با قهرمانی تیم پرسپولیس، کار برای اعضا و دست‌اندرکاران این تیم، به ویژه مدیران این تیم پایان نیافته است و بدون اغراق می‌شود گفت آنها هنوز در آغاز راه هستند. از قدیم گفته‌اند جهانگیری آسان، جهانداری سخت است، اینجا هم باید بگوئیم، پیروزی و قهرمانی نسبت به حفظ و تداوم آن کاری آسان و سهل‌تر است.
بنابراین کار سخت‌تر باقی مانده و راهی دشوار پیش روی مدیران این تیم و همه کسانی که رنگ و نشان این تیم را دارند، قرار دارد. متأسفانه یکی از اشکالات و ضعف‌های اساسی و آزاردهنده در فوتبال و بلکه ورزش ما، روحیه «زود و به کم قانع شدن» است. «ظرفیت کم عمق» برای کسب موفقیت و انگیزه ضعیف برای تکرار و تداوم قهرمانی و موفقیت است. بالاتر درباره تیم تراکتورسازی گفتیم، و نوشتیم این تیم بعد از آنکه حضور خود را در فینال جام حذفی مسجل کرد، انگیزه خود را برای قهرمانی در لیگ- که خواسته اصلی هواداران این تیم است- از دست داد و این برخلاف منش و رفتار حرفه‌ای است. ما در فوتبال حرفه‌ای دیده‌ایم و می‌بینیم که تیم‌های بزرگ و مطرح در هیچ مسابقه و هیچ تورنمنتی ضعیف و کم‌انگیزه ظاهر نمی‌شوند. اگر در لیگ قهرمان می‌شوند، به دنبال آن هستند که جام حذفی را به دست بیاورند، درصدد آن هستند که به فینال جام‌های قاره‌ای و مثلاً اروپایی هم صعود کنند، بارها دیده‌ایم که تیمی در یک فصل سه جام را تصاحب می‌کند، طی چند سال قهرمانی خود را در لیگ تداوم می‌بخشد (طی سال‌های اخیر، یوونتوس، بایرن‌مونیخ، چلسی، بارسلونا و...) و همچنین در کار و بار بازیکنان حرفه‌ای مشاهده می‌کنیم که آنان به کم قانع نیستند و ظرفیت آنها برای درخشیدن و مثلاً گل زدن، نه در یک بازی، بلکه در طول یک فصل فروکش نمی‌کند و به محض درخشیدن در یک بازی و یک جام و یک فصل، حاشیه‌روی و کجروی و بازی درآوردن را... آغاز نمی‌کنند و در مسیر «تمام شدن» گام برنمی‌دارند. بازیکنان بزرگی چون لیونل مسی، کریس رونالدو ... که حالا پا به سن تجربه و پختگی گذاشته‌اند، هنوز هم که هنوز است در هر بازی انگاری طفلی تازه کار و نوپاست که با عشق و حرارت و اشتیاق و انگیزه بالا در زمین ظاهر می‌شود و دنبال توپ می‌دود و با حریف درگیر می‌شود و... لحظه‌ای از آنها کم‌فروشی و حاشیه‌روی و بازی درآوردن برای تماشاچی و مربی و همبازی و رسانه‌ها و... دیده نمی‌شود. این را می‌گویند اخلاق و منش حرفه‌ای.
نشانه‌های حرفه‌ای‌گری
حرفه‌ای‌گری به ادا و اطوار و بزک کردن و پرداختن به ظواهر نیست، حرفه‌ای‌گری، نوعی اخلاق و فرهنگ است. نشانه‌ها و علاماتی دارد، یکی از این نشانه‌ها، «ظرفیت بالا» و «زود قانع نشدن» و به «کم قناعت نکردن» است. متأسفانه این نشانه هم مثل خیلی از نشانه‌ها در فوتبال ما دیده نمی‌شود یا خیلی‌خیلی کم دیده می‌شود. به همین خاطر از اشتثنائاتی مثل سپاهان که سه دوره پیاپی قهرمان لیگ برتر شد، یا همین پرسپولیس که در دهه 60، پنج دوره پیاپی (از 65 تا 69) قهرمان باشگاه‌های تهران شد، بگذریم، کمتر در این فوتبال دیده شده تیمی بعد از یک دوره قهرمانی، در دوره بعدی هم چابک و سرحال و باانگیزه ظاهر شود و این قبل از هر حرف و سخن و شعاری نشان می‌دهد که فوتبال و تیم‌ها و ورزشکاران ما هنوز تا رسیدن به مرحله حرفه‌ای‌گری فاصله طولانی دارند. البته این فاصله طی شدنی است به شرط آنکه در درجه اول بخواهیم و اراده کنیم این فاصله طی شود، و در مراحل بعدی برنامه کارساز و کار جدی و مستمر را پیشه رفتار و عمل خود نمائیم. طبیعی است که در این‌باره انتظار از تیم‌های پرطرفدار و ریشه‌داری چون استقلال و پرسپولیس، بیش از دیگران است. آنها که از هواداران پرشمار برخوردارند، از اسباب و شرایط لازم برای موفقیت و پاسخگویی به انتظار هواداران برخوردارند و... در این راه باید پیشتاز باشند و در تحول و تغییر نگرش حاکم بر ورزش و فوتبال ما قدم‌های اولیه را بردارند.
می‌خندانند تا بگریانند!
خدمت مدیران و مسئولان تیم پرسپولیس عرض می‌کنیم، هنوز لیگ به پایان نرسیده، هنوز جام قهرمانی روی دست بازیکنان این تیم بالا نرفته، حاشیه‌سازان و عناصر مخرب و انگل و عوضی آمده در این فوتبال، جریانات طماع و منفعت‌پرست... تحرکات و تحریکاتی علیه این تیم آغاز کرده‌اند. البته اطمینان داریم خود این عزیزان بیش از ما متوجه این موضوع و رفتارها شده‌اند. جریاناتی که همان‌طور که بارها نوشته‌ایم برایشان سرنوشت فوتبال، پرسپولیس و استقلال، تراکتور و... کوچکترین اهمیتی ندارد و فقط به دنبال آن هستند که از قبل فوتبال «نان» و «نام» خود را تأمین نمایند. برای مثال سیدجلال حسینی کاپیتن تیم پرسپولیس درباره بعضی از همین اتفاقاتی که طی چند روز اخیر از سوی عده‌ای حاشیه‌ساز و حرمت‌شکن که بی‌رودربایستی و تعارف به شدت از مرض «عقب‌ماندگی فرهنگی» رنج می‌برند، علیه این تیم راه افتاده است می‌گوید: «من واقعاً برای برخی متأسفم... آنها می‌خواهند مردم را بخندانند اما بحث خنداندن با این این کارها فرق می‌کند... کاری که اینها کردند تا مردم را بخندانند، به درد خودشان می‌خورد.» بعله، به قول سیدجلال، بعضی آدم‌های آویزان و تازه به دوران رسیده فوتبال بدشان نمی‌آید به قیمت لودگی و خنده‌های زودگذر، تیم‌ها را به روز سیاه بنشانند و طرفداران آنها را بگریانند.
مسئولیت سنگین بزرگترها
باز در این رابطه و ظاهراً اتفاقاتی که در یکی از شوهای ورزشی! تلویزیون افتاده، جعفر کاشانی چهره محترم و پیشکسوت تیم پرسپولیس در تماسی با ما سخت برآشفته و عصبی می‌شود و به پخش این‌گونه برنامه‌ها معترض بود و البته ایشان هم می‌گفت که مسئولان و بزرگترهای تیم باید حواسشان جمع باشد و بازیکنان مراقب جایگاهی که تیم دارد و خودشان به دست آورده‌اند باشند که در ورطه حاشیه‌های ویرانگر به نابودی کشیده نشود. خلاصه کلام اینکه مسئولان پرسپولیس باید از این پس، بیش از هر کس دیگر، مراقب اوضاع و احوال تیم و بازیکنان خود باشند و... تا شرایط مطلوب فعلی حفظ و تقویت شود و این تیم در دوره و دوره‌های بعدی با ظاهر شدن در حد نام و جایگاه خودش، و رقابت با سایر تیم‌ها، به ویژه تیم‌های بزرگ و پرطرفداری مثل استقلال- که آنها نیز باید در حفظ و تقویت وضع مقبول فعلی بکوشند و هشیار باشند- به اعتلا و پیشرفت هرچه بیشتر فوتبال مستعد و بالقوه توانمند کشورمان کمک کنند. در این باره باز هم حرف‌هایی وجود دارد که در فرصت‌های دیگر به یاری حق، به آنها خواهیم پرداخت.
· سیدمحمدسعید مدنی
پربازدید ها 
آخرین اخبار 
