صعود به جام جهانی به چه قیمت؟!

بعد از برگزاری هفته هفتم لیگ برتر، برای بار دوم چرخ رقابت‌ها از حرکت ایستاد تا پس از انجام اردوی تدارکاتی و دیدارهای تیم ملی در چارچوب رقابت‌های مقدماتی جام جهانی با تیم‌های ازبکستان و کره‌جنوبی، یعنی بعد از یک تعطیلی حدودا یکماهه، دوباره حرکت لیگ برای چند هفته آغاز شود و بعد از آن دوباره برای انجام اردوی تدارکاتی و بازی‌های تیم ملی تعطیل شود! و... الخ. ما هم مثل همه ایرانی‌ها و علاقه‌مندان به ورزش از صمیم قلب امیدواریم تیم ملی کشورمان در تحقق اهداف خود، به ویژه صعود به مرحله نهایی جام جهانی موفق و پیروز عمل کند و شادی و خرسندی مردم عزیز کشورمان را فراهم آورد. با این حال، نمی‌توانیم از تکرار این حرف و نظر تکراری و همیشگی خود بگذریم و برای چندمین بار تاکید کنیم که این بساط و هیاهویی که به نام فوتبال راه انداخته‌ایم، «فوتبال» نیست، همان بساط و دکان و هیاهو است. این مسابقاتی که هر ساله برای خالی نبودن عریضه و برای اینکه عده‌ای از قبل آن به نان و شهرت برسند، اسمش هرچه باشد، «لیگ» نیست. فوتبال و لیگ، استانداردها، مشخصات و تعریفی دارد. اگر آنچه در کشورهای صاحب ورزش اسمش فوتبال و لیگ و تیم ملی و... است، آنچه در ورزش ما به این نام وجود دارد، اسمش چیست؟ چون آنچه در کشور، به نام فوتبال و لیگ و تیم ملی و... خوانده می‌شود، هیچگونه شباهتی با آنچه در کشورهای صاحب فوتبال وجود دارد، ندارد! این نحوه برگزای لیگ و بها دادن به تیم ملی و... در هیچ کجای دنیای پیشرفته در فوتبال وجود ندارد. برای همین است که سال‌هاست - و نه امسال و این دوره- که چگونگی برگزاری لیگ و تعطیلی‌ها و وقفه‌های پیاپی درآن، صدای اعتراض بسیاری از منتقدان، کارشناسان، مربیان، مدیران، رسانه‌ها و بالاخره این نشریه قدیمی را درآورده است. جملگی حرفشان هم در این جمله خلاصه می‌شود که تیم ملی مهم است، اما نه به قیمت نابودی لیگ و اصولا کلیت فوتبال!

ما نیز سال‌هاست به سهم خود می‌نویسیم و خدمت مسئولان محترم یادآور می‌شویم که در همه جای دنیا صعود به جام جهانی باعث رشد و شکوفایی فوتبال داخلی، بالا رفتن سطح کیفی رقابت‌ها و افزایش هیجان و جذابیت مسابقات و جلب و جذب هرچه بیشتر تماشاگر به ورزشگاه‌ها و... می‌شود، چرا در فوتبال ما، قضیه برعکس است و برگزاری لیگ و فوتبال داخلی مخل و مزاحم تیم ملی شده و صعود به جام جهانی و فعالیت‌های تیم ملی دارد، رفته‌رفته به نابودی فوتبال ما منجر می‌شود؟! این سؤالی است که هر چه زمان می‌گذرد، بیشتر در اذهان و افکار اهالی فوتبال مطرح می‌شود، و جز کسانی که از قبل حاکمیت این وضعیت مضحک و در عین حال تاسف‌بار بر فوتبال ما، به نان و نوایی می‌رسند و سفری می‌روند و پورسانتی می‌گیرند و در رسانه‌ها به ویژه تلویزیون شلتاق می‌کنند و خود را - البته برای آدم‌های اهل فن و اصیل فوتبال به عنوان موجوداتی عقب‌مانده و هرهری‌مسلک- مطرح می‌کنند، همه کسانی که عصاره فوتبال هستند، فوتبال بازی کرده، فوتبال جهان را می‌شناسند، این سؤال و در واقع گلایه اساسی را به حال و روز فوتبال ایران و روند حاکم بر آن دارند.

همین هفته پیش بود که دو چهره شناخته شده و محبوب فوتبال ایران یعنی مهدی مهدوی‌کیا و علی کریمی، نسبت به این وضع و این روال غلط و شیوه نادرست حاکم بر کار و بار فوتبال ما، صدا به اعتراض بلند کردند، کریمی در صفحه «اینستاگرام» شخصی خود، رئیس فدراسیون را خطاب قرار داد و نوشت: «من فکر می‌کنم که لیگی پویا و منظم می‌تونه ضامن موفقیت و تیم ملی قوی باشد، این همه تعطیلی... برای تیم ملی که اسکلت اصلیش رو بازیکنان لژیونر که فقط قبل از بازی به تیم ملی ملحق می‌شوند، برای چیه؟» کریمی در ادامه می‌نویسد: «صعود به جام جهانی مهمه، خیلی مهم ولی من فکر نمی‌کنم به قیمت از بین رفتن باشگاه‌ها و بازیکنان لیگ...».

مهدوی‌کیا نیز در گفت‌وگویی گفته است: «به نظرم این مدل تعطیلات هم یک مدل جدید است که در هیچ کجای دنیا دیده نمی‌شود و فقط در فوتبال ایران آن را می‌بینیم. از همان چیزهایی که فقط مختص خودمان است و در فوتبال ایران «رو» می‌شود.» مهدوی‌کیا می‌افزاید: «این نمونه تعطیلات دیگر یک چیز جدید بود که به نظرم به شدت به باشگاه‌ها ضربه می‌زند به این دلیل که ریتم منظم باشگاه‌ها را می‌گیرد و شرایط را به هم می‌ریزد و...» دراین میان البته شاید خیلی‌ها، کروش، سرمربی تیم ملی را مقصر می‌دانند، اما همان‌طور که قبلا هم نوشته و حتی در یکی، دو برنامه رادیو- تلویزیونی هم گفته‌ایم، کروش به عنوان یک مربی حرفه‌ای و متعهد، فقط دارد به وظیفه‌اش عمل می‌کند. وقتی هدف و تنها هدف ما و تنها خواسته ما از سرمربی تیم ملی «صعود به جام جهانی» باشد، باید هم این اتفاقات در آن رخ دهد. وقتی در این فوتبال اصل و اساس و ریشه و پایه، به هیچ انگاشته و نادیده گرفته شده، طبیعی است که همه چیز قربانی آن تنها هدف شود، چون این هدف اگر محقق شود و همه فکر و ذکر مسئولان بشود صعود به جام جهانی به هر قیمت، شاید دردی از دردهای فوتبال دوا نکند، و اتفاقی سازنده در آن رخ ندهد- که تاکنون بعد از چهار دوره صعود رخ نداده- اما در عوض عده‌ای می‌توانند، از قبل آن برای خود کارنامه و وجهه و افتخار کسب کنند، تا به عمر مدیریتی خود تداوم بخشند، دولت‌ها می‌توانند به وسیله آن حداقل از این نظر «کم» نیاورند. اگر اصلاح‌طلب‌ها تیم به جام جهانی فرستادند، خوب مهرورزها هم فرستاده‌اند! اگر در دوران دولتمداری مهرورزها تیم ملی به جام جهانی رفت، خوب، در دوره اعتدالیون هم خواهد رفت و... خلاصه کلام در این میان آنچه مهم نیست، خود فوتبال است، فوتبالی که با مردم، تماشاگران، لیگ، مسابقه، شور و شوق و... زنده است و نه فقط با تیم ملی، ضمن اینکه تیم ملی واقعی- و نه گلخانه‌ای- هم درسایه یک فوتبال پویا و از دل یک لیگ قوی ساخته و پرداخته می‌شود... مگر ما در دوره اول که به جام جهانی صعود کردیم، آن هم در وقتی که از آسیا فقط یک تیم به جام جهانی می‌رفت، اینقدر لیگ و تیم‌ها و مربیان و تماشاگران و بازیکنان خود را اذیت کردیم؟! جمله آخر را عرض کنیم، ما هم مثل هر ایرانی دیگری از صمیم قلب برای تیم ملی در هر میدانی آرزوی موفقیت داریم، دوست داریم ایران عزیز در جام جهانی فوتبال و در جمع بزرگان جهان مطرح باشد و بدرخشد، اما بدون تعارف عرض می‌کنیم، اگر صدبار هم به جام جهانی برویم، اما از راهش نرویم، فوتبال ما نه تنها به شکل اساسی و بنیادی، سر و شکل نمی‌گیرد و سامان نمی‌یابد، بلکه بدون تردید به قیمت نابودی آن تمام می‌شود.

· سیدمحمدسعید مدنی